Wojny Rzeczypospolitej w XVII wieku były tak liczne, że trudno je nawet wymienić. Z niektórymi wrogami mierzyliśmy się kilkakrotnie, przede wszystkim z Rosją i z Turcją. Wojna z tym pierwszym państwem na pewnym etapie była powiązana z innym zagrożeniem, jakim było powstanie Chmielnickiego. Study with Quizlet and memorize flashcards containing terms like 15 maja 1608, 10 lipca 1609, 1609 List majestatyczny and more. Dołącz do nas i ucz się w grupie. maksch16 maksch16 04.02.2021 Historia Liceum/Technikum Karta pracy wojny XVII wieku Pobierz pdf Zobacz odpowiedź Zakończono bezkrólewie, a panowanie rozpoczęła nowa dynastia – Romanowów. W 1619 r. w Dywilinie (Deulinie) zawarto rozejm. Jego postanowienie potwierdził pokój w Polanowie z 1634 r. Na początku XVII wieku chcąc ukrócić wyprawy tatarskie na terytorium Rzeczypospolitej zorganizowano wyprawę przeciwko Turcji. Największe znaczenie miała postawa Rosji, która po formalnym zapewnieniu sobie stanowiska rozjemcy miała podstawy prawne do ewentualnej interwencji. Natomiast Austria i Francja po staremu (jak w XVII, a nawet XVI w.) wzajemnie blokowały swoje wpływy. Słabe państwo polsko‑litewskie nie oznaczało kraju biednego. Wojny w XVII wieku - Przyczyny wojen z Rosją w XVII wieku - przywódcy walk w XVI/XVII wieku - POJĘCIA- Rzeczpospolita w XVII wieku Kryzys Rzeczypospolitej w Pozycja Geoffreya Parkera - Globalny Kryzys. Wojna, zmiany klimatyczne i katastrofa w XVII wieku, wydana przez Wydawnictwo Napoleon V, świetnie przybliża nam tę tematykę. Autor stara się przedstawić wpływ zmian klimatycznych, jakie miały miejsce w XVII wieku na ogólne życie w różnych państwach tego okresu. Na początku XVII w. Rzeczpospolita liczyła ponad 800 tys. km 2 i była zaliczana do największych państw europejskich. Ustępowała pod tym względem jedynie Turcji i Wielkiemu Księstwu Moskiewskiemu. Miała przy tym mniejszą gęstość zaludnienia w porównaniu z większością krajów Europy Zachodniej. Rzeczpospolita Obojga Narodów na Wojny Rzeczypospolitej w II poł. XVII w. Nowy konflikt ze Szwecją Nowy król szwedzki Karol X Gustaw zdecydował się zerwać prozumienie z Polską i zaatakować Rzeczypospolitą. Wojna ze Szwecją Przyczyny: - Polska była zaangażowana w walkę z Kozakami. - Jan Kazimierz, król Polski, Oswiecenie w Europie i w Polsce. Europa w XVII wieku, 4. Polityka.W XVIII wieku Rzeczpospolita wpadla w orbite wplywow rosyjskich, a nastepnie zostala zlikwidowana na skutek trzech. rozbiorow w 1772, 1793 i 1795 roku. Pierwsze obrady sejmu walnego zlozonego z trzech stanow sejmujacych odbyly sie w (0-1 p.) Stolica. nSz4j. rządów Zygmunta III Wazy – podwójna elekcja – Zygmunt III Waza na tronie polskim – król i hetman – relacje między Zygmuntem III Wazą a Janem Zamojskim – walka o szwedzki tron i wojna ze Szwecją – rokosz Zebrzydowskieg o – wojna w Inflantach i Prusach – wyjaśnia znaczenie terminu:husaria – zna daty: bitwy pod Kircholmem (1605 r.), bitwy pod Oliwą (1627 r.) – charakteryzuje postacie:Zygmunta III Wazy, Władysława IV Wazy – omawia przyczyny i skutki wojen polsko-szwedzkich w I poł. XVII w. – wyjaśnia znaczenie terminu: rokosz – zna daty: wojny polsko-szwedzkiej (1600–1611 r.), wojny polsko-szwedzkiej (1617– 1622 r.), wojny polsko-szwedzkiej (1625–1629 r.),bitwy pod Trzcianą (1629 r.), rozejmu w Starym Targu (1629 r.), rozejmu w Sztumskiej Wsi (1635 r.) – charakteryzuje postacie:JanaZamojs kiego, Jana Karola Chodkiewicza – wskazuje na mapie ziemie utracone przez Rzeczpospolitą na rzecz Szwecji – omawia przebieg wojen polsko-szwedzkich w I poł. XVII w. – omawia rolę husarii w prowadzeniu działań wojennych. – wyjaśnia znaczenie terminów: popularyści, sejminkwizycyjny, regaliści, rozejmwStarymTarg u (Altmarku), rozejmwSztumskiej Wsi – zna daty: elekcji Zygmunta III Wazy (1587 r.), sejmu inkwizycyjnego (1592 r.), bitwy pod Białym Kamieniem (1604 r.), rokoszu Zebrzydowskiego (1606–1608 r.) – charakteryzuje postacie: Maksymiliana Habsburga, Mikołaja Zebrzydowskiego, Gustawa II Adolfa – omawia okoliczności elekcji Zygmunta III Wazy na tron Rzeczypospolitej – opisuje relacje między Zygmuntem III Wazą a Janem Zamojskim – charakteryzuje – zna daty: bitwy pod Byczyną (1588 r.), przejęcia tronu Szwecji przez Zygmunta III Wazę (1592 r.), inkorporacji szwedzkiej Estonii do Rzeczypospolitej (1600 r.), bitwy pod Guzowem (1607 r.), bitwy pod Gniewem (1626),bitwy pod Tczewem iHamersztynem(162 7 r.) – charakteryzuje postacie: Ernesta Habsburga, Karola IXSudermańskiego, ArendtaDickmanna – przedstawia rywalizację Zygmunta III Wazy z Maksymilianem Habsburgiem – przedstawia etapy walki Zygmunta III Wazy o tron Szwecji i jej skutki. – zna daty: bitwy pod Linköping (1598 r.), detronizacji Zygmunta III Wazy przez szwedzki Riksdag (1599 r.) – ocenia relacje między Zygmuntem III Wazą a Janem Zamojskim – ocenia skutki rokoszu Zebrzydowskiego dla pozycji władcy i stabilizacji państwowości polskiej. przyczyny, przebieg i skutki rokoszu Zebrzydowskiego – przedstawia plany Zygmunta III dotyczące wzmocnienia władzy królewskiej. 2. Walka o koronę carów – kryzys państwa rosyjskiego w II połowie XVI i na początku XVII w. – dymitriady i ich skutki – początek wojny z Moskwą i walki o koronę carów – wojna smoleńska – wyjaśnia znaczenie terminu: dymitriady – zna datę bitwy pod Kłuszynem (1610 r.) – charakteryzuje postać Władysława IV Wazy – omawia przyczyny i skutki wojen z Moskwą. – wyjaśnia znaczenie terminów: rozejmwDywilinie, pokójwPolanowie – zna daty: I dymitriady (1604– 1605 r.), wyprawy Dymitra II Samozwańca (1607– 1610 r.), wojny polsko– rosyjskiej (1609–1618 r.), wybrania Michała Romanowa na cara Rosji (1613 r.), rozejmu w Dywilinie (1618 r.), wojny smoleńskiej (1632– 1634 r.), pokoju w Polanowie (1634 r.) – charakteryzuje postacie: Stanisława Żółkiewskiego, Michała Romanowa, Jana Karola Chodkiewicza – wskazuje na mapie – wyjaśnia znaczenie terminów: WielkaSmuta,lisowcz ycy – zna daty: Wielkiej Smuty (1598–1613 r.), powstania Wasyla Szujskiego (1606 r.), zdobycia Moskwy przez Polaków (1610 r.), rządów polskich na Kremlu (1610–1612 r.), oblężenia Smoleńska (1633– 1634 r.) – charakteryzuje postacie: Dymitra I Samozwańca, Dymitra II Samozwańca,Borysa Godunowa, Wasyla Szujskiego, Aleksandra Józefa Lisowskiego – omawia przyczyny, przejawy i skutki – zna datęantypolskiego powstania Minina i Pożarskiego (1611 r.) – charakteryzuje postacie: Fiodora, Jerzego Mniszcha, Kuźmy Minina, Dymitra Pożarskiego – wyjaśnia, dlaczego polscy magnaci zdecydowali się poprzeć roszczenia kolejnych Dymitrów Samozwańców do tronu moskiewskiego – wyjaśnia, jaką rolę w zmaganiach z Rosją odegrali lisowczycy. – zna datęrosyjsko-szwedzkiego traktatu w Stołbowie (1617 r.) – charakteryzuje postać MichałaSzeina – ocenia polityczne skutki wojen z Moskwą. ziemie, jakie zdobyła Rzeczpospolita w wyniku rozejmu w Dywilinie i pokoju w Polanowie – omawia przebieg wojen Rzeczypospolitej z Moskwą. kryzysu wewnętrznego w państwie moskiewskim – charakteryzuje rządy Dymitra I Samozwańca i ich skutki – charakteryzuje polskie rządy na Kremlu i reakcję Rosjan – wyjaśnia, dlaczego Władysław Waza nie objął władzy w Rosji. 3. Kozaczyzna i konflikty z Turcją – Turcja i księstwa naddunajskie – najazdy tatarskie na Rzeczpospolitą ich skutki – polskie wyprawy na Mołdawię – narodziny Kozaczyzny – rejestr i pierwsze powstania kozackie – wojna z Turcją: klęska pod Cecorą i oblężenie – zna daty: bitwy pod Cecorą (1620 r.), bitwy pod Chocimiem (1621 r.) – omawia przyczyny i skutki wojny z Turcją (1620–1621 r.). – wyjaśnia znaczenie terminów: kozaczyzna, DzikiePola (Zaporoże, Niż), ataman, pokójwChocimiu – zna daty: pokoju w Chocimiu (1621 r.) – charakteryzuje postacie:Jana Zamojskiego, Stanisława Żółkiewskiego, Jana Karola Chodkiewicza – wskazuje na mapieobszary zamieszkiwaneprzez Kozaków, terytoriasporne – wyjaśnia znaczenie terminów: pokójhetmański, Sicz, tabor, rejestr, czambuł – zna daty: wyprawy Jana Zamojskiego na Mołdawię (1595 r.) – charakteryzuje postacie: Piotra Konaszewicza-Sahajdacznego, Stanisława Koniecpolskiego – omawia przyczyny, przebieg i skutki interwencji polskich magnatów w Mołdawii – omawia wpływ – wyjaśnia znaczenie terminów: kondominium, traktatwBuszy, – zna daty: układu w Chocimiu (1612 r.), traktatu w Buszy (1617 r.), powstania Kosińskiego (1591– 1593 r.), powstania Nalewajki (1595– 1596 r.) – charakteryzuje postacie: Jeremiego Mohyły, Szymona Mohyły, Krzysztofa Kosińskiego, Semena Nalewajki, MehmedaAbazy – omawia relacje – zna daty: bitwy pod Bukowem (1600), bitew pod Sasowym Rogiem (1612 r., 1633 r.) – charakteryzuje postacie: Michała Walecznego, Samuela Koreckiego, Michała Wiśniowieckiego – ocenia politykę Rzeczypospolitej wobec Kozaków. Chocimia – plany kolejnej wojny z Turcją i ich konsekwencje Rzeczypospolitej i Turcji w XVII w. – charakteryzuje organizację wewnętrzną Kozaczyzny – wyjaśnia, jakie skutki dla Rzeczypospolitej miały najazdy tatarskie – omawia przyczyny i skutki powstań kozackich w końcu XVI w. – omawia przebieg wojny z Turcją (1620–1621 r.) – omawia stosunki polsko-tureckie w latach 30. i 40. XVII w. problemu tatarskiego na politykę zagraniczną i wewnętrzną Rzeczypospolitejw I poł. XVII w. – omawia geopolityczne położenie Ukrainy i jego wpływ na życie codzienne jej mieszkańców – wyjaśnia, jaką funkcję pełnił rejestr kozacki – charakteryzuje okres sukcesów kozackich w pocz. XVII w. i jego znaczenie dla Rzeczypospolitej. między Rzecząpospolitą a Mołdawią w końcu XVI w. 4. Powstanie Chmielnickiego – problem kozacki w I poł. XVII w. – wojsko zaporoskie i jego militarne znaczenie – przyczyny powstania Chmielnickiego – wybuch powstania na Ukrainie – wyjaśnia znaczenie terminu: wojskozaporoskie – zna daty: powstania Chmielnickiego (1648–1655 r.) – charakteryzuje postacie:Bohdana Chmielnickiego, Jana Kazimierza Wazę – charakteryzuje przyczyny powstania – wyjaśnia znaczenie terminów: układwPerejasławiu, uniawHadziaczu, księstworuskie, rozejmwAndruszowi e – zna daty: bitwy nad Żółtymi Wodami, pod Korsuniem i Piławcami (1648 r.), obrony Zbaraża – wyjaśnia znaczenie terminów: ukraińscykrólewięta, ugodazborowska, ugodawBiałejCerkwi – zna daty: ugody zborowskiej (1649 r.), ugody w Białej Cerkwi (1651 r.), bitwy pod Batohem (1652 r.), bitwy pod Żwańcem (1653 r.), bitwy pod – zna daty: powstania Pawluka (1637 r.), powstania Kostki-Napierskiego (1651 r.) – charakteryzuje postacie:Pawła Pawluka, Mikołaja Potockiego, Stefana Potockiego, Jerzego Ossolińskiego, Adama Kisiela, AleksandraKostki-– zna daty: powstania Sulimy (1635 r.), powstaniaOstrianicy i Huni (1638 r.), bitwy pod Szepielewiczami (1654 r.) – charakteryzuje postacie:Iwana Sulimy, JurijaChmielnickiego – omawia powstania – walki w latach 1649–1653 – Moskwa i Kozacy Chmielnickiego. (1649 r.), bitwy pod Beresteczkiem (1651 r.), układu w Perejasławiu (1654 r.), unii w Hadziaczu (1658 r.), rozejmu w Andruszowie (1667 r.) – charakteryzuje postacie:Jeremiego Wiśniowieckiego, IwanaWyhowskiego – wskazuje na mapie obszary objęte powstaniem Chmielnickiego, ziemie przyłączone doRosji po rozejmie w Andruszowie – omawia okoliczności wybuchu powstania Chmielnickiego – omawia przebieg działań militarnych przeciwko Kozakom po elekcji Jana Kazimierza Wazy – przedstawia postanowienia unii w Hadziaczu. Ochmatowem (1655 r.), bitew pod Połonką i Cudnowem (1660 r.) – charakteryzuje postacie:Tuhaj-beja, Janusza Radziwiłła – wyjaśnia wpływ problemu rejestru na stosunki polsko-kozackie – wyjaśnia, dlaczego Kozacy sprzymierzyli się z Rosją – omawia przebieg i skutki wojny z Rosją o Ukrainę. Napierskiego,Marcin a Kalinowskiego – przedstawia organizację i znaczenie militarne wojska zaporoskiego – opisujeproces budzenia się świadomości etnicznej Kozaków zaporoskich w XVI i XVII w. kozackie z I poł. XVII w. – przedstawia i ocenia postawy Polaków wobec powstania Chmielnickiego – ocenia konsekwencje przymierza kozacko-rosyjskiego – ocenia znaczenie unii w Hadziaczudlastosunk ów polsko-kozackich. 5. Potop szwedzki – przyczyny najazdu szwedzkiego – początek – wyjaśnia znaczenie terminu: potopszwedzki – zna daty: potopu – wyjaśnia znaczenie terminów: wojnapodjazdowa, traktatwRadnot, – wyjaśnia znaczenie terminów: dominium MarisBaltici,regimen – wyjaśnia znaczenie terminu: traktatwileński – zna daty: układu – przedstawia i ocenia postawy magnatów w obliczu zagrożenia potopu szwedzkiego – wojna o wyzwolenie Rzeczypospolitej – zmiana sytuacji międzynarodow ej Rzeczypospolitej – traktat rozbiorowy w Radnot i jego konsekwencje – koniec wojny i pokój w Oliwie – zmiany w polskiej armii – prześladowania protestantów szwedzkiego (1655– 1660 r.), pokoju w Oliwie (1660 r.) – charakteryzuje postaćJana Kazimierza Wazy – omawia przyczyny najazdu szwedzkiego – przedstawia postanowienia pokoju oliwskiego. układywelawsko-bydgoskie, pokójoliwski – zna daty: obrony Jasnej Góry (1655 r.), klęski pod Gołębiem (1656 r.), bitwy pod Warką (1656 r.), traktatu w Radnot (1656 r.), układów welawsko-bydgoskich (1657 r.) – charakteryzuje postacie:Karola X Gustawa, Stefana Czarnieckiego, Augustyna Kordeckiego – charakteryzuje działania wojenne w czasie potopu szwedzkiego – wyjaśnia, dlaczego obrona Jasnej Góry stała się punktem zwrotnym w przebiegu działań wojennych ze Szwecją – przedstawia postawy Polaków i króla Jana Kazimierza w czasie potopu szwedzkiego. tarz, ślubylwowskie – zna daty: kapitulacji pod Ujściem i w Kiejdanach (1655 r.), konfederacji w Tyszowcach i Łańcucie (1655 r.), ślubów lwowskich Jana Kazimierza (1656 r.), bitwy pod Prostkami (1656 r.), wygnania arian z Polski (1658 r.) – charakteryzuje postacie:Hieronima Radziejowskiego, Janusza Radziwiłła, Wincentego Gosiewskiego – wskazuje na mapie główne kierunki działań wojsk szwedzkich w 1655 r. – przedstawia przykłady sukcesów oręża polskiego w walce ze Szwedami – opisuje, jakie znaczenie dla państwa polskiego miały traktaty welawsko-bydgoskie – wyjaśnia, dlaczego szwedzko-brandenburskiego (1656 r.), rozejmu w Niemieży (1656 r.) – charakteryzuje postacie:Krzysztofa Opalińskiego, Andrzeja Karola Grudzińskiego, Fryderyka Wilhelma, Jerzego II Rakoczego – przedstawia zmiany w polskie armii XVII w. – charakteryzuje sytuację międzynarodową Rzeczypospolitej przed potopem szwedzkim i w jego czasie. państwowości polskiej – ocenia postawy Polaków i króla Jana Kazimierza w czasie potopu szwedzkiego. doszło do prześladowania protestantów i jakie były tego skutki. 6. Wojna domowa i król „Piast” – Rzeczpospolita po potopie szwedzkim – plany reform Jana Kazimierza i problem następstwa tronu – rokosz Lubomirskiego – elekcja Michała Korybuta Wiśniowieckiego – konflikt króla z malkontentami – początek konfliktu z Turcją – wyjaśnia znaczenie terminu: liberum veto,pokójwBuczacz u – zna daty: pierwszego liberum veto (1652 r.), traktatu w Buczaczu (1672 r.) – charakteryzuje postacie:Jana Kazimierza, Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Jana Sobieskiego – omawia przyczyny i skutki wojny z Turcją. – zna daty: abdykacji Jana Kazimierza (1668 r.), elekcji Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1669 r.), wojny z Turcją (1672 r.) – charakteryzuje postaćWładysława Sicińskiego – wskazuje na mapie zmiany terytorialne po traktacie w Buczaczu – przedstawia sytuację Rzeczypospolitej po potopie szwedzkim – omawia okoliczności objęcia tronu Rzeczypospolitej przez Michała Korybuta Wiśniowieckiego. – wyjaśnia znaczenie terminów: ZwiązekŚwięcony, ZwiązekPobożny, malkontenci – zna daty: rokoszu Lubomirskiego (1665–1666 r.), zawarcia Związku Święconego (1661 r.) i Pobożnego (1662 r.), bitwy pod Mątwami (1666 r.), zdobycia Kamieńca Podolskiego przez Turków (1672 r.) – charakteryzuje postaćJerzego Sebastiana Lubomirskiego – charakteryzuje program reform proponowany przez Jana Kazimierza i reakcję szlachty polskiej – przedstawia przyczyny, przebieg i skutki sporu króla z Jerzym Sebastianem Lubomirskim. – zna daty: bitew pod Bracławiem i Kalnikiem (1671 r.), konfederacji pod Szczebrzeszynem (1673 r.) – charakteryzuje postacie:Filipa Wilhelma, Karola Lotaryńskiego – omawia wpływ konfliktu króla Jana Kazimierza z opozycją magnacką na funkcjonowanie państwa – przedstawia konflikt króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego ze stronnictwem profrancuskim – omawia zmiany w polskiej polityce zagranicznej i ich wpływ na funkcjonowanie Rzeczypospolitej. – zna datę buntu Piotra Doroszenki (1671 r.) – charakteryzuje postaćPiotra Doroszenki – ocenia realną możliwość realizacji reform Jana Kazimierza. 7. Rządy Jana III Sobieskiego – elekcja Jana III Sobieskiego – wojna z Turcją; pokój w Żurawnie – polityka zagraniczna Jana III Sobieskiego – zmiany sojuszów i ich konsekwencje – bitwa pod Wiedniem i jej znaczenie – zakończenie walk z Turcją – ostatnie lata panowania Jana III Sobieskiego – wyjaśnia znaczenie terminu:odsieczwied eńska – zna datę bitwy pod Wiedniem (1683 r.) – charakteryzuje postać Jana III Sobieskiego – przedstawia przyczyny i skutki odsieczy wiedeńskiej. – wyjaśnia znaczenie terminów: ŚwiętaLiga, pokójGrzymułtowski ego,pokójwKarłowic ach – zna daty: bitwy pod Chocimiem (1673 r.), elekcji Jana III Sobieskiego (1674 r.), wojny z Turcją (1674–1676 r.), bitwy pod Parkanami (1683 r.), utworzenia Świętej Ligi (1684 r.), pokoju Grzymułtowskiego (1686 r.), pokoju w Karłowicach (1699 r.) – charakteryzuje postacie: Leopolda I Habsburga, Kara Mustafy, Marii Kazimiery – wskazuje na mapie obszary,które utraciła Turcja na rzecz Rzeczypospolitej w wyniku podpisaniapokoju w Karłowicach – omawia przyczyny, przebieg i skutki – wyjaśnia znaczenie terminu: wielkiwezyr – zna daty: bitwy pod Żurawnem (1676 r.), rozejmu w Żurawnie (1676 r.) – charakteryzuje postać Karola Lotaryńskiego – wskazuje na mapie obszary,które utraciła Turcja na rzeczcesarstwai Wenecji w wyniku podpisaniapokoju w Karłowicach – opisuje okoliczności objęcia tronu przez Jana III Sobieskiego – omawia reformy wojskowe Jana III Sobieskiego – charakteryzuje skutki przejścia Sobieskiego do obozu prohabsburskiego – omawia działalność Świętej Ligi i jej skutki dla Rzeczypospolitej. – zna daty: oblężenia Trembowli (1676 r.), traktatu w Jaworowie (1675 r.), sojuszu polsko-habsburskiego (1683 r.) – charakteryzuje postacie: Filipa Wilhelma, Ludwika Burbona (Wielkiego Kondeusza), Dymitra Wiśniowieckiego, Stanisława Jabłonowskiego – omawia wpływ sytuacji międzynarodowej na politykę zagraniczną Jana III Sobieskiego – charakteryzuje politykę Sobieskiego wobec Brandenburgii, Rosji i Turcji – przedstawia ostatnie lata panowania Jana III Sobieskiego. – zna datę antyhabsburskiego powstania na Węgrzech (1682 r.) – charakteryzuje postać Imre Thököly’ego – ocenia skutki zaangażowania Rzeczypospolitej w działalność Świętej Ligi. wojny z Turcją (1674–1676 r.) – wyjaśnia, jakie znaczenie dla Europy miało zwycięstwo pod Wiedniem. 8. Kryzys Rzeczypospolitej – zniszczenia wojenne – społeczne skutki wojen – wzrost roli magnaterii – przemiany ustrojowe i polska skarbowość – sytuacja wyznaniowa w XVII w. – wyjaśnia znaczenie terminu: oligarchiamagnacka – charakteryzuje przejawy wpływu magnaterii na życie polityczne i gospodarcze Rzeczypospolitej w XVII w. – wyjaśnia znaczenie terminów: latyfundiamagnackie , klientelamagnacka – omawia zniszczenia wojenne i grabieże po wielkich wojnach XVII w. – charakteryzuje społeczne skutki wojen – wyjaśnia, jakie były przyczyny wzrostu znaczenia magnaterii w drugiej połowie XVII w. – omawia proces oligarchizacji życia gospodarczego i politycznego Rzeczypospolitej. – wyjaśnia znaczenie terminów: przymus propinacyjny, rządy sejmikowe, podatek podymny, podatek pogłówny, kwarta, łanowe, hiberna, apostazja – przedstawia skutki wielkich wojen dla gospodarki miejskiej w Rzeczypospolitej – omawia położenie gospodarcze szlachty w XVII w. i jej działania na rzecz zwiększenia swoich dochodów – wyjaśnia, na czym polegały rządy sejmikowe – charakteryzuje położenie protestantów w Rzeczypospolitej w XVII w. – wyjaśnia znaczenie terminu: egzulanci – omawia wpływ kryzysu europejskiego w XVII w. na sytuację gospodarczą Rzeczypospolitej – wyjaśnia wpływ egzulantów na politykę państwa – omawia politykę skarbową w Rzeczypospolitej XVII w. – wyjaśnia, na czym polegał konflikt między unitami i dyzunitami – opisuje relacje między wyznaniami na ziemiach Rzeczypospolitej. – ocenia wpływ wojen XVII w. na przemiany ustrojowe, gospodarcze, społeczne i wyznaniowew Rzeczypospolitej. 9. Barok i sarmatyzm – początki baroku w Polsce – architektura – wyjaśnia znaczenie terminów: sarmatyzm, złota – wyjaśnia znaczenie terminów: ksenofobia, – wyjaśnia znaczenie terminów: przedstawienia – charakteryzuje postacie:Macieja Kazimierza – charakteryzuje postacie:Giovannieg o Trevano, barokowa w Polsce – rzeźba i malarstwo – kultura barokowa na dworach magnackich – literatura barokowa – nauka i oświata w XVII-wiecznej Rzeczypospolitej – sarmatyzm i jego cechy charakterystyczn e wolność szlachecka, przedmurze chrześcijaństwa – zna czas trwania baroku w Rzeczypospolitej (k. XVI – poł. XVIII w.) – opisuje cechy charakterystyczne sarmatyzmu. orientalizacja – charakteryzuje postacie:Jana Andrzeja Morsztyna, Jana Heweliusza, Jana Chryzostoma Paska – wyjaśnia, jakie funkcje ideowe pełniła sztuka baroku – omawia cechy charakterystyczne barokowej architektury sakralnej w Polsce – przedstawia rozwój budownictwa świeckiego epoki baroku na przykładzie rezydencji królewskich i magnackich – wyjaśnia, na czym polegała orientalizacja kultury i obyczajów polskich w XVII w. funeralne, silva rerum, makaronizmy, szlachcic-sybaryta – charakteryzuje postacie: Mikołaja Zebrzydowskiego, TomaszaDolabelli, Stanisława Herakliusza Lubomirskiego – przedstawia wpływ potrydenckiej reformy kościoła na kulturę i naukę baroku w Rzeczypospolitej – omawia osiągnięcia literatury polskiego baroku – opisuje cechy charakterystyczne rzeźby i malarstwa polskiego baroku – przedstawia genezę ideologii sarmackiej – omawia wpływ ideologii sarmatyzmu na styl życia i obyczajowość szlachty polskiej. Sarbiewskiego, Daniela Naborowskiego, SamuelaTwardowski ego, Wacława Potockiego,Jana Brożka – przedstawia wpływ wielkich wojen XVII w. na rozwój kultury i sztuki epoki baroku – przedstawia rozwój nauki w dobie baroku – przedstawia przyczyny i przejawy spadku poziomu nauczania w polskich szkołach XVII w. MatteoCastellego,Pe eteraDanckersa de Rija, Daniela Schultza, Anny Stanisławskiej, Wespazjana Kochowskiego, Zbigniewa Morsztyna, Jana Szczęsnego Herburta, Kaspra Niesieckiego – charakteryzuje i ocenia wkład polskiego baroku do kultury Europy XVII i początków XVIII w. OŚWIECENIE W EUROPIE I W POLSCE 1. Gospodarka i społeczeństwo w – eksplozja demograficzna – wyjaśnia znaczenie terminów: eksplozja – wyjaśnia znaczenie terminów: – wyjaśnia znaczenie terminów: – charakteryzuje postacie: Edwarda – ocenia gospodarcze i XVIII wieku w Europie – rewolucja agrarna – rewolucja przemysłowa w Anglii – skutki społeczne i gospodarcze rewolucji przemysłowej – nowe koncepcje ekonomiczne demograficzna, rewolucja przemysłowa – omawia społeczne i gospodarcze skutki rewolucji przemysłowej. płodozmianintensyw ny, rewolucjaagrarna, maszynaparowa, klasarobotnicza, liberalizmgospodarc zy,wolnyrynek, wolnakonkurencja, gospodarkawolnory nkowa – zna datę skonstruowania maszyny parowej (1769 r.) – charakteryzuje postacie: Jamesa Watta, Adama Smitha – wskazuje na mapie najbardziej rozwinięte gospodarczo państwa XVIII-wiecznej Europy – omawia przyczyny eksplozji demograficznej w Europie i jej koloniach w XVIII w. – wyjaśnia, jakie znaczenie dla rozwoju przemysłu miało wynalezienie maszyny parowej – charakteryzuje fizjokratyzm, leseferyzm – charakteryzuje postaćFrançois Quesnaya – omawia cechy charakterystyczne eksplozji demograficznej w Europie i jej koloniach w XVIII w. – omawia cechy charakterystyczne rewolucji agrarnej i jej skutki – przedstawia uwarunkowania rewolucji przemysłowej – omawia wpływ wynalazków na zmiany w przemyśle włókienniczym – opisuje przemiany w hutnictwie i metalurgii – omawia nowe idee ekonomiczne stworzone w XVIII w. Jennera, Johna Kaya, Jamesa Hargreavesa, Richarda Arkwrighta – wyjaśnia, jakie znaczenie dla rozwoju medycyny miało odkrycie dokonane przez Edwarda Jennera – wymienia najważniejsze wynalazki związane z rewolucją przemysłową. społeczne skutki rewolucji przemysłowej. klasę robotniczą w XVIII w. 2. Oświecenie – wiek XVIII – stulecie rozumu – filozofia i myśl społeczno-polityczna oświecenia – Wielka encyklopedia francuska i jej znaczenie – rozwój nauki – rozwój edukacji i ośrodków naukowych – literatura oświeceniowa – rokoko i klasycyzm – wyjaśnia znaczenie terminów: oświecenie, trójpodziałwładzy,u mowaspołeczna – zna czas trwania oświecenia (XVIII w.) – charakteryzuje postacie: Karola Monteskiusza, Jeana-Jacques’a Rousseau – omawia teorie trójpodziału władzy i umowy społecznej. – wyjaśnia znaczenie terminów: prawanaturalne, encyklopedyści, krytycyzm, sentymentalizm, klasycyzm – charakteryzuje postacie:Johna Locke’a, Woltera, Denisa Diderota, Immanuela Kanta, Isaaca Newtona, Wolfganga Amadeusza Mozarta – wskazuje na mapie państwa, w których najwcześniej zaczęły upowszechniać się idee oświecenia – przedstawia genezę oświecenia – omawia myśl społeczno-polityczną oświecenia – wyjaśnia, jaką rolę w okresie oświecenia odegrała Wielka encyklopedia francuska – omawia oświeceniowe reformy systemu – wyjaśnia znaczenie terminów: koncepcjawolności, deizm, ateizm, teoriapoznania, szkołyspecjalistyczne , akademienaukowe, salonykulturalne, lożemasońskie, rokoko, teatrnarodowy – zna datę rozwiązania zakonu jezuitów (1773 r.) – charakteryzuje postacie: Benjamina Franklina, braci Montgolfier – wyjaśnia wpływ idei oświecenia na wierzenia religijne i dogmaty kościelne – charakteryzuje wiodące kierunki filozoficzne oświecenia – na wybranych przykładach omawia wpływ oświeceniowej nauki na rozwój przemysłu i życie codzienne – wyjaśnia, jakie – charakteryzuje postacie:Antoine’a Lavoisiera, Karola Linneusza, Alessandra Volty, Jamesa Cooka, Daniela Defoe, Jonathana Swifta, Jacques'a Louisa Davida, Josepha Haydna – omawia osiągnięcia w dziedzinie nauk ścisłych, przyrodniczych i geograficznych. – charakteryzuje postać Laurence’aSterne’a – ocenia wpływ filozofii i myśli społeczno-politycznej oświecenia na współczesne systemy polityczne. edukacji – omawia główne kierunki w rozwoju literatury oświeceniowej – przedstawia cechy charakterystyczne architektury i sztuki klasycyzmu. funkcje pełniły w XVIII w. salony kulturalne – wyjaśnia, jaką rolę odgrywały w XVIII w. loże masońskie – przedstawia sposoby propagowania wiedzy i nowych idei w czasach oświecenia. 3. Budowa imperium rosyjskiego – Rosja a Europa w XVII w. – początki rządów Piotra I – reformy Piotra I – wielka wojna północna i jej następstwa – walka o władzę w Rosji po śmierci Piotra I – rządy Katarzyny II – powstanie rosyjskiego mocarstwa – wyjaśnia znaczenie terminu:absolutyzm – charakteryzuje postacie: Piotra I Wielkiego, Katarzyny II Wielkiej – charakteryzuje zmiany w ustroju państwa i systemie administracyjnym przeprowadzone przez Piotra I. – wyjaśnia znaczenie terminów: SenatRządzący,gube rnia, wielkawojnapółnocn a, pokójwNystad, wojnasiedmioletnia – zna daty: wielkiej wojny północnej (1700–1721 r.), pokoju w Nystad (1721 r.), wojny siedmioletniej (1756–1763 r.) – wskazuje na mapie obszary w Europiezajęte przez Piotra I i Katarzynę II – przedstawia reformy obyczajowe Piotra I – omawia przyczyny, przebieg i skutki – wyjaśnia znaczenie terminów: wielkieposelstwo,tab elarang, przymusszkolny, imperatorWszechros ji, RadaCesarska – wyjaśnia przyczyny wysłania wielkiego poselstwa (1697 r.), ustanowienia Senatu Rządzącego (1711 r.), bitwy pod Narwą (1700 r.), bitwy pod Połtawą (1709 r.), przyjęcia przez Piotra I tytułu imperatora Wszechrosji (1721 r.) – charakteryzuje postacie: Karola XII, Elżbiety I, Fryderyka II – wyjaśnia uwarunkowania zmiany wizerunku Rosji w XVII w. – przedstawia reformy w wojsku rosyjskim – charakteryzuje politykę wyznaniową Piotra I – przedstawia rywalizację o władzę w Rosji po śmierci Piotra I – wyjaśnia, na czym polegała europeizacja Rosji. – porównuje i ocenia politykęwewnętrzną i zagraniczną Piotra I oraz Katarzyny II. wielkiej wojny północnej – omawia politykę wewnętrzną Katarzyny II – przedstawia kierunki ekspansji zewnętrznej Rosji za panowania Katarzyny II. – wyjaśnia wpływ wielkiego poselstwa na przemiany w państwie rosyjskim – omawia przemiany, jakie z inicjatywy Piotra I zaszły w stanie szlacheckim. 4. Absolutyzm oświecony w Prusach i w Austrii – absolutyzm oświecony – budowa potęgi Prus – absolutyzm oświecony Fryderyka II – Austria w czasie wielkich wojen – wojna siedmioletnia – reformy Marii Teresy i Józefa II w Austrii – wyjaśnia znaczenie terminu: absolutyzmoświecon y – charakteryzuje postacie: Fryderyka Wilhelma I, Józefa II – omawia założenia idei absolutyzmu oświeceniowego. – wyjaśnia znaczenie terminów: laicyzacja, wojnyśląskie, wojnasiedmioletnia (IIIwojnaśląska), państwopolicyjne, józefinizm – zna daty: koronacji Fryderyka I (1701 r.), wojen śląskich (1740–1742 r.; 1744–1745 r.), wojny siedmioletniej (1756–1763 r.) – charakteryzuje postacie: Fryderyka I, Marii Teresy – wyjaśnia, jakie 1744–1745 r.), wojny siedmioletniej (1756–1763 r.) – charakteryzuje postacie: Fryderyka I, Marii Teresy – wyjaśnia, jakie XVII wiek - kolonizacja, wyniszczające wojny, rozwój nauki i kultury XVII wiek - kolonizacja, wyniszczające wojny, rozwój nauki i kultury Wiek XVIII (zakres czasowy od 1600 do 1699 roku) stanowi epokę wojen o podłożu religijnym, które wyniszczyły Europę. Wojna trzydziestoletnia w Niemczech, następnie wojna francusko-hiszpańska i wojna północna wyniszczyły Niemcy i Polskę. Na czoło w Europie wysuwają się władcy Francji i Szwecji. Jednocześnie było to okres baroku i ogromnego rozkwitu sztuki, kiedy to tworzą najwybitniejsi malarze i powstają największe zabytki sztuki i architektury. Poznaj głównie wydarzenia i daty tego okresu i ciekawostki historyczne. XVII wiek- zakres czasowy i charakterystyka epoki Najważniejsze procesy historyczne w XVII wieku - epoka kolonializmu Wiek XVII obejmuje zakres czasowy od 1600 do 1699 roku. W tym czasie Hiszpania i Portugalia, które opanowały Amerykę Południową, przestają się liczyć jako potęgi kolonialne. Do walki o kolonie przystępują Francja, Niderlandy i Anglia, które działają nie na zasadzie podbojów, lecz zdobyczy ekonomicznych, przez kompanie handlowe i zakładanie ośrodków na wybrzeżach. Holendrzy działają u wybrzeży Afryki i na Oceanie Indyjskim. Zaczyna się masowy handel niewolnikami, schwytanymi w Afryce, który umożliwi stworzenie w Ameryce wielkich plantacji. Dochodzi do kilku wojen morskich, w wyniku których Holendrzy ustępują miejsca Anglikom. Anglicy kolonizują Amerykę Północną, zaś Francuzi Kanadę i Luizjanę. Oba państwa rozpoczynają ekspansję w Indiach. W tym czasie Imperium Rosyjskie prowadzi ekspansję na wschód. Drogą ekspedycji badawczych, zakładania kolonii oraz walk zbrojnych, imperium rozszerzyło się na Syberię i do rzeki Amur i Morza Ochockiego. XVII wiek - społeczeństwo i gospodarka Na początku XVII wieku następuje ochłodzenie klimatu, które powoduje dużą śmiertelność i spadek popytu. Dochodzi do kryzysu i krachu na giełdzie w Amsterdamie. Nadmiar pieniądze jest inwestowany w wojny i handel kolonialny. W tym okresie pojawiają się takie wynalazki ekonomiczne, jak pieniądze papierowe, listy kredytowe i coś w rodzaju dowodu tożsamości. W Europie utraciły znaczenie kraje południowe oraz księstwa niemieckie. Głównymi ośrodkami gospodarczymi stały się Anglia, Francja, Niderlandy oraz Brandenburgia. Ochłodzenie i ciężka sytuacja gospodarcza mają wpływ na nasilenie procesów czarownic. Do największych polowań na czarownice dochodzi na początku XVII wieku. Zaś w 1692 ma miejsce słynny proces czarownic w Salem (Massachusetts). Sztuka i cywilizacja XVII wieku - najważniejsze zabytki i wynalazki Z tego okresu pochodzą osiągnięcia takich twórców, jak: William Shakespeare, Molier, Jean de la Fontaine i Cervantes. Jest to również epoka kiedy święci triumfy sztuka malarska. Odkryto, że obrazy na płótnie są bardziej praktyczne niż freski, gdyż można je przenosić. Sztuka na świecie wzbogaca się o takich mistrzów jak: Caravaggio, Peter Paul Rubens, Rembrandt i Jan Vermeer. Powstały na świecie takie zabytki, jak plac św. Piotra w Rzymie, Wersal i Tadź Mahal. Wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauk zanotowali Galileusz, Kepler, Pascal. Pojawiły się również ciekawe wynalazki. W Europie upowszechniły się sztućce. Źródła historyczne podają takie ciekawostki, jak to, że widelec Henryk Walezy przywiózł z wydarzenia i daty w Europie i na świecie Wiek XVII stanowi okres, w którym w Europie rządzą królowie absolutni. We Francji panuje król słońce, Ludwik XIV. Jednak monarchia absolutna zaczyna się kruszyć. W Anglii rody możnowładców rozpoczynają walkę z dynastią Stuartów, która stara się wprowadzić absolutyzm. Dochodzi do pierwszego w Europie skazania na śmierć pomazańca bożego. Po krwawych rządach dyktatury wojskowej Cromwella, wracają królowie z dynastii Stuartów. Druga połowa XVII wieku była okresem tragicznym dla Anglii, gdyż w Londynie wybuchła zaraza, a miasto strawił pożar. Po bezpotomnej śmierci Karola II Stuarta doszło do walk o tron, tzw. chwalebnej rewolucji. Anglicy nie chcieli władcy katolika, jakim był brat króla, Jakub, dlatego powołali na tron Wilhelma Orańskiego, zaś Jakub II zbiegł na kontynent. Jeszcze do końca XVIII wieku odbywać się będą krwawe powstania i rebelie jakobitów, czyli zwolenników Jakuba. W 1689 roku w Anglii wydano Deklarację Praw, która znacznie ograniczyła rolę władcy i czyniła Anglię monarchią parlamentarną. W XVII wieku odbywała się pierwsza w historii wojna obejmująca całą europę. W wojnie trzydziestoletniej (1616 - 1648) księstwa niemieckie walczyły z dynastią Habsburgów, przeciwnikami protestantyzmu. Faktycznie jednak, w wojnie tej brały udział wszystkie kraje europejskie, zmagające się o hegemonię w Europie. Jej kontynuacją była wojna francusko-hiszpańska. Skutkiem konfliktu było znaczne osłabienie księstw niemieckich oraz ogromne straty w ludziach. Szacuje się, że w wojnie tej zginęło 8 milionów ludzi. Habsburgowie przegrali w Niemczech, lecz umocnili swoją pozycję w Czechach i na Węgrzech. Państwami, które wyszły zwycięsko i umocniły swoją pozycję w Europie były: Francja, Szwecja i Brandenburgia. Epoka XVII wieku w Polsce - najważniejsze daty, wydarzenia i ciekawostki W XVII wieku, w Polsce rządzi dynastia Wazów oraz dwaj rodzimi królowie, z których Michał Wiśniowiecki został uznany za najgorszego króla Polski, zaś Jan Sobieski, za jednego z najlepszych. Jest to epoka, w której Polskę rujnują wojny północne, wojny z Turcją i powstanie Chmielnickiego. W tym wieku mają miejsce największe polskie zwycięstwa w bitwach: 1605 - pod Kircholmem w wojnie polsko-szwedzkiej,1610 - pod Kłuszynem w wojnie polsko-rosyjskiej,1627 - pod Oliwą, bitwa morska ze Szwedami,1673 - pod Chocimiem w wojnie polsko-tureckiej,1683 - pod Wiedniem z Turkami. Działają najwybitniejsi polscy wodzowie i hetmani jak: Jan Karol Chodkiewicz,Jeremi Wiśniowiecki,Stanisław Żółkiewski,Jan Sobieski,Stefan Czarnecki. Wojsko polskie składa się w tym czasie głównie z konnicy. Do walki stają wojska zaciężne oraz pospolite ruszenie szlachty. Triumfy święci polska ciężka jazda, czyli husaria, która przyczyniła się do zwycięstwa w bitwie pod Wiedniem. Husaria zanika z końcem wieku z powodu ogromnych kosztów uzbrojenia i wyszkolenia konia oraz upowszechniania się broni palnej. Dynastia Wazów wciąga Polskę w wojny ze Szwecją i Rosją. Korzystając z okresu tzw. wielkiej smuty, czyli bezkrólewia i głodu w Rosji, odbywają się tzw. dymitriady, czyli próby osadzenia samozwańców na tronie carów Rosji. Ostatecznie rosyjskie rody bojarskie oferują koronę Władysławowi IV, na co nie zgadza się Zygmunt Waza. Ostatecznie Polacy zostają wygnani z Kremla. Do dziś historycy zastanawiają się, czy decyzja króla była słuszna i czy było możliwe utworzenie Rzeczpospolitej Trojga Narodów. Efektem wojen północnych był najazd Szwedów, tze. potop szwedzki (1655–1660), z którym zbiegło się powstanie Chmielnickiego na Ukrainie (1648–1657). Polskie rody arystokratyczne byly gotowe uznać Karola X Gustawa za króla Polski. Jednak Szwedzi zamierzali przede wszystkim złupić Polskę i praktycznie zrównali kraj z ziemią. Skala grabieży i zniszczenia była tak ogromna, że skutki tego odczuwamy do dziś. Efektem wojen północnych oraz zaniedbania polskich królów stało się uniezależnienie Księstwa Prus od Polski. Prusy łączą się z Brandenburgią drogą małżeństw dynastycznych i tworzą Królestwo Prus, które w kolejnym wieku stanie się potęgą militarną i przystąpi do rozbioru Polski. Największe osiągnięcia Polski w tym czasie, to wygnanie Szwedów i rozgromienie Turków pod Wiedniem, dzięki czemu Europa została obroniona przed jarzmem tureckim. W którym roku wybuchło powstanie Chmielnickiego i kto stanął na jego czele rozpocznij naukę Powstanie wybuchło w 1648r. Na jego czele stanął Bohdan chmielnicki. Jaki był powód wybuchu powstania Chmielnickiego rozpocznij naukę Niezadowolenie kozaków z odwołania przygotowań do wojny z Turcją, do której dążył Władysław IV. Kozacy liczyli na rozszerzenie swych wolności i bogate łupy jaki cel stawiał sobie chmielnicki rozpocznij naukę Chmielnicki chciał uzyskać gwarancje poprawy sytuacji kozaków w ramach ustrojowych rzeczypospolitej, jednak z czasem jego celem stało się oderwanie ziem ukraińskich i utworzenie niezależnego państwa Bohdan Chmielnicki oddał Ukrainę pod protekcję Rosji by osiągnąć niezależność Ukrainy. Gdzie i kiedy to było. rozpocznij naukę Układ W Perejasławiu w 1654-ugoda kozacko-rosyjska Po śmierci chmielnickiego podjęto próbę odbudowy więzi polski z Ukrainą. Wynikiem tego była ugoda w Hadziaczu. rozpocznij naukę Ugoda Polsko-kozacka W Hadziaczu w 1658r. Sejm walny zatwierdził ugodę w 1659r. wprowadzając duże zmiany, kozacy znów oddają się pod protekcję Rosji. Kiedy następuje Potop Szwedzki rozpocznij naukę W 1655. Wojsko polskie nie było w stanie stawić czoła najeźdźcy, szlachta i magnaci masowo przechodzili na stronę Szwedzką. Litwa uznała zwierzchność króla Szwedzkiego Karola X Gustawa(1654-1660) Dowodem zmiany postawy społeczeństwa wobec Szwedów było zawiązanie w grudniu 1655r. antyszwedzkiej konfederacji w Tyszowcach na czele z hetmanem koronnym Stanisławem Rewerą i Stanisławem lanckorońskim. Dlaczego doszło do zmiany sytuacji? rozpocznij naukę Brutalne postępowanie wojsk szwedzkich, grabieże, konfiskaty,łupienie klasztorów i świątyń. Hetmani wezwali pospolite ruszenie i wzywali polskich żołnierz którzy przeszli pod komendę szwedzką aby opuścili obóz wroga. Kiedy rządził król Jan Kazimierz rozpocznij naukę Jan Kazimierz II Waza 1648-1668 Kto popierał Polskę podczas najazdy Szwedzkiego rozpocznij naukę Austria i Dania Kto popierał Szwecję rozpocznij naukę elektor Brandeburski, książę Siedmiogrodu Jerzy II Rakoczy i Chmielnicki Kiedy podpisano traktat w Radnot rozpocznij naukę W grudniu 1656r. W podziale Polski miał uczestniczyć również Bogusław Radziwiłł. następstwem był najazd wojsk siedmiogrodzkich na Polskę w 1657r. Co zrobiła rzeczpospolita aby rozbić sojusz elektora i króla szwecji rozpocznij naukę Na mocy traktatów welawsko-bydgoskich w 1657r. przyznała elektorowi brandeburskiemu suwerenną władzę w Prusach książęcych. Osłabiło to antypolska koalicję. Kiedy rzeczpospolita odparła najazd Szwedzki rozpocznij naukę w 1660r zawarła ze Szwecją pokój w Oliwie. Wojna doprowadziła do utraty lenna pruskiego oraz kryzysu gospodarczego i społecznego. Kiedy podpisano rozejm z Rosją rozpocznij naukę W 1667r. w Andruszowie. moskwa zagarnęła lewobrzeżną Ukrainę z Kijowem. Kiedy zawarto traktat w Buczaczu i jakie były konsekwencje rozpocznij naukę W 1672r. wyczerpany kraj nie był w stanie stawić czoła najazdowi tureckiemu na podole. Po kapitulacji kamieńca Podolskiego rzeczpospolita zawarła traktat w Buczaczu. na mocy tego układu Turcja zawładnęła Podolem, częścią województwa kijowskiego i bracławskiego. Co to jest Rokosz? rozpocznij naukę zbrojne powstanie szlachty (polskiej, bądź węgierskiej) przeciw królowi-elektowi w celach politycznych. Rokoszem nazywana jest także konfederacja, skierowana przeciwko królowi Co to są Artykuły Henrykowskie rozpocznij naukę akty prawne sformułowane w czasie bezkrólewia, zostały spisane na sejmie elekcyjnym 20 maja 1573 r., którego głównym zadaniem było wybranie monarchy. Były prawami niezmiennymi, zawierającymi najważniejsze uregulowania dotyczące sprawowania władzy w państwie oraz określały stosunki między sejmem walnym a monarchą. Był to zbiór przepisów prawnych, których przestrzegać musiał każdy król Polski wybrany w drodze wolnej elekcji. gwarantowały szlachcie zachowanie przywilejów, określały zasady ustroju i Unia Brzeska rozpocznij naukę połączenie Cerkwi prawosławnej z Kościołem łacińskim w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, dokonane w Brześciu Litewskim w 1596 roku. Część duchownych prawosławnych i wyznawców prawosławia uznała papieża za głowę Kościoła i przyjęła dogmaty katolickie, zachowując bizantyjski ryt liturgiczny. Następstwem unii brzeskiej był podział społeczności prawosławnej na zwolenników unii – unitów i przeciwników – dyzunitów. Kiedy Jerzy Lubomirski(wybitny wódź, wierny królowi w czasie potopu i zwycięzca spod Cudnowa) stanął na czele antykrólewskiego rokoszu rozpocznij naukę Rokosz Lubomirskiego 1665-1666 Lubomirski stanął na czele tej rokoszy by zdetronizować władcę. W bitwie pod Mątwami w 1666r. pokonał wojska królewskie. Rokosz przyczynił się do upadku autorytetu monarchy co doprowadziło do jego abdykacji w 1668r. Wyjechał do Francji Kto został królem bo Janie Kazimierzu rozpocznij naukę Michał Korybut Wiśniowiecki(1669-1673) Borykał się z silną opozycją magnacką, do której należał hetman Jan Sobieski Wojna Polsko-Rosyjska rozpocznij naukę 1654-1667 Zwycięstwo Jana III Sobieskiego nad Turkami w bitwie pod Chocimiem rozpocznij naukę 1673 Pokój w Buczaczu i zajęcie Podola przez Turcję rozpocznij naukę 1672 Panowanie Jana Sobieskiego rozpocznij naukę 1674-1696 Pokój polsko-rosyjski Grzymułtowskiego rozpocznij naukę w 1686 Zakończył on klęską dwudziestoletnie próby zmiany niekorzystnej dla Polski sytuacji na Wschodzie, a dla Rosji oznaczał początek ekspansji na zachód.